مقایسه وب سرورها و معرفی 4 نوع وب سرور پرکاربرد

مقایسه وب سرورها از جمله مواردیه که معمولا برای افرادی که میخوان سرور خودشون رو راه اندازی کنن یا از شرکتی هاست تهیه کنن پیش میاد، که تو این مقاله سعی کردم به زبون ساده و البته با ارایه اطلاعات تکنیکال و علمی تفاوت های اصلی بین وب سرورهای مختلف رو توضیح بدم؛ با من همراه باشید.

چندتا از سوالات رایجی که در این زمینه پرسیده میشه یا در گوگل جستجو میشه رو در قسمت زیر مثال زدم:

• وب سرور چیست؟
• انواع وب سرورهای مختلف شامل چه مواردی می شوند؟
• تفاوت بین وب سرورهای LiteSpeed ، Apache ، NginX و IIS چیست ؟
• بهینه سازی لایت اسپید یا LiteSpeed Optimzation
• بهینه سازی NginX یا NginX Optimization
• بهینه سازی IIS یا IIS Optimization
• لطفا در مورد litespeed cache و کش سرورهای مختلف توضیحاتی ارایه میکنید؟
• نحوه نصب لایت اسپید و نحوه نصب NginX چطور هست ؟
• مزایای لایت اسپید نسبت به Nginx و Apache چیست ؟

خب برای شروع از این نقطه شروع می کنیم که وب سرور چی هست ؟

تعریف وب سرور به زبان ساده !

اگه به زبان ساده تر بخوام بگم، وقتی شما یک سایت رو باز می کنید و مثلا مینویسید:

www.ganje.host

بلافاصله بعد از زدن دکمه enter درخواستی از سمت مرورگر گوگل کروم یا فایرفاکس یا هر مرورگر دیگه ای که در کامپیوتر شخصی باهاش سایت بالا رو باز میکنید از طریق اینترنت به سمت کامپیوتر میزبان سایت www.ganje.host ارسال می شه.

تو این کامپیوتر که سرور اصلی میزبان سایت شما هست، بصورت نرم افزاری یه سری سرویس دهنده های زیرمجموعه راه اندازی شده اند، مثل:

• Web Server که مسئول پاسخ گفتن به درخواستهای کاربران وب با پروتکل های http یا https هست.
• FTP Server که مسئول پاسخ گفتن به درخواستهای کاربران برای انتقال فایل از طریق پروتکلهای ftp یا ftps هست.
• یا سرویس دهنده های دیگه مثل File Server ، Active directory Server و .. که از موضوع این مقاله خارجه و بهش نمیپردازم.

به محض اینکه وب سرور درخواست رو دریافت میکنه، اون درخواست رو پردازش میکنه و اطلاعات درخواستیتون رو به شما بر میگردونه! و در نهایت سایت رو به شما نشون میده. (تصویر زیر رو مشاهده کنین)

انواع وب سرورهای پرکاربرد

این که از چه وب سروری برای میزبانی سایتتون استفاده کنین، بستگی به معیارها و عوامل مختلفی داره؛ با پاسخ به سوالات زیر می تونین انتخاب مناسبتری داشته باشید:

در این قسمت قصد دارم چهار نوع پرکاربردترین وب سرورهای حال حاضر دنیا رو نام ببرم و هر کدوم رو توضیح بدم و یه سری اطلاعات آماری هم از هر کدوم بهتون بدم:

آپاچی (Apache):

• این وب سرور هم از HTTP/2 و هم از HTTP/3 پشتیبانی می کنه
• یکی از مهم ترین ویژگی های وب سرور آپاچی این هست که از فایل .htaccess برای هر سایت بصورت جداگانه پشتیبانی میکنه، و این امکان رو میده که هر سایت و کاربر بطور مجزا و مستقل از تنظیمات پیش فرض سرور تنظیمات php خودش رو داشته باشه ..
• امکان راه اندازی Load Balancer و همچنین امکان راه اندازی Proxy Server از ویژگی های دیگه ی این وب سرور هست.

مزیای آپاچی:

1. این وب سرور آزمون خودشو پس داده، بخاطر همین با خیال آسوده میتونین برای اپلیکیشن هاتون ازش استفاده کنین، انقدر پایدار هست که با خیال راحت میتونین بهش اتکا کنین و ازش استفاده کنین.
2. با توجه به محبوبیت بالایی که داره، اطلاعات خیلی زیادی ازش در وب وجود دارد که با کمی جستجو میتونین بهشون دسترسی داشته باشین.
3. با اعمال تغییرات در htaccss به راحتی میتونین تنظیمات php رو تغییر بدین، و نیازی به ریستارت سرویسها یا سرور وجود نداره
4. در بسیاری از سیستم عامل ها قابل پیاده سازی هست، و خیلی وابسته به سیستم عامل نیست!

معایب آپاچی:

1. با توجه به همه جانبه بودن و قدرت و قابلیت های زیادی که این وب سرور داره، نسبت به وب سرورهای جدیدتر مثل nginx و lightspeed، سربار بیشتری داره و در نتیجه سرعتش کمتر و کندتره!
2. در هنگام اعمال بار زیاد به سرور، رم زیادی رو درگیر میکنه که خب خودش ممکنه باعث بدتر شدن اوضاع بشه.
3. همونطور که گفتم این وب سرور اطلاعات سربار زیادی رو لود میکنه، در نتیجه برای افزایش امنیت ، بهتر هست که ماژولهایی که استفاده نمیشن غیرفعال بشن تا حفره های احتمالی اضافی بوجود نیاد و راههای کمتری برای نفوذ به سرور باقی بمونه.

وب سرور انجین ایکس (Nginx):

Nginx دارای معماری رویداد محور (event-driven architecture) هست و بطور غیرهمزمان رویدادها رو پردازش میکنه، به همین دلیل میتونه تعداد ریکوئست بالا رو هندل کنه. تصویر زیر این مورد رو بصورت گرافیکی نمایش میده:

nginx معمولا توسط مدیرای سرورهایی انتخاب میشه که میخوان با کمترین مصرف منابع، بالاترین کارایی رو برای بار ترافیکی بالا (بخصوص سایتهایی که فایلهای استاتیک زیادی دارن) داشته باشن..

مزایای Nginx:

1. مزیت عمده nginx نسبت به آپاچی این هست که در لحظه و بطور همزمان میتونه تعداد کانکشن بسیار بالاتری (بیش از 10.000 درخواست! ) رو پردازش و مدیریت کنه!
2. nginx بسیار سبک (light weight) هست و منابع کمی رو درگیر می کنه
3. nginx بخوبی قابل توسعه (Scalable) هست و با توجه به مصرف کم منابع، روی سرور با حداقل میزان سخت افزار (مثل رم، cpu و .. ) هم خیلی خوب کار میکنه
5. اگر قصد راه اندازی Load Balancer یا HTTP Cache دارید Nginx یه انتخاب خوب برای شماست!
6. یه کاربرد محبوب دیگه ی Nginx راه اندازی Reverse Proxy هست که خب خیلی قابلیت خوبیه و برای پروتکل های TCP ،UDP ،HTTP ،HTTPS ،SMTP ،POP3 و IMAP قابل استفاده هست.
7. یکی از قابلیت هایی که Nginx رو قدرتمند کرده اینه که میتونه با توجه به توانایی پاسخ به 10 هزار درخواست در لحظه که داره، بهترین انتخاب برای سرویس دهی به فایلهای استاتیک باشه.

معایب Nginx:

1. مهمترین ضعف Nginx اینه که از htacces پشتیبانی نمیکنه! به عبارت دیگه در کار با فایلهای کانفیگ و انجام تنظیمات وب سرور انعطاف پذیر نیست؛ مثلا مثل آپاچی نیست که همه تنظیمات رو در یک فایل اصلی بشه وارد و برای انجام تنظیمات مختلف بعدی بشه از htaccess استفاده کرد، در واقع برای اعمال تنظیمات مختلف باید در فایلهای مختلف کانفیگ nginx ، تغییرات اعمال کرد که خب نسبت به وب سرورهای دیگه، یکم کارو سخت تر میکنه.
2. ضغف دیگه ی Nginx محدود بودن به یه سری ماژول خاص هست، یعنی اینکه نسبت آپاچی و لایت اسپید از توابع و امکانات کمتری پشتیبانی میکنه و خلاصه اینکه درسته خیلی امکانات خوبی داره و ولی در بسیاری ازموارد گزینه مناسبی برای استفاده نیست، چون مثل آپاچی همه جانبه نیست.
3. مورد بعدی که میتونم بگم اینه که در مورد امکانات و نحوه تنظیمات Nginx نیاز به راهنمایی داشته باشیم، اطلاعات کمتری نسبت به آپاچی توی اینترنت میشه پیدا کرد.

وب سرور لایت اسپید (Litespeed):

این وب سرور نسبت به بقیه وب سرورهایی که تو این مقاله در موردشون صحبت میکنم، کاربردش کمتره که دلیل اصلیش رایگان نبودن و مورد استفاده خاص اون هست که در ادامه به تفصیل درموردش صحبت میکنیم.

لایت اسپید، به دو صورت رایگان و غیررایگان ارایه می شه؛

• نسخه رایگانش با نام OpenLitespeed ارایه میشه که Open Source هست و قابلیتهای خوب و زیادی داره و خیلی از سرورها هم ازش استفاده می کنن؛ مثلا میتونه در لحظه صدها هزار درخواست همزمان که به سمت سرور میاد رو هندل کنه، تنظیماتی که apache برای rewrite rule هاش داره رو ساپرت میکنه و بدون مشکل میتونین بین این دو وب سرور سوییچ کنین، همچنین قدرت page caching با راندمان بالا داره که برای بسیاری از وب سرویسها امتیاز خیلی خوبی محسوب میشه و ..
• نسخه غیر رایگان (Litespeed Enterprise) که نسخه Commercial هم محسوب میشه، قابلیت های فوق العاده ای به نسخه OpenLitespeed اضافه می کنه که در ادامه با جزییات در موردش توضیح خواهم داد.

مزایای لایت اسپید:

1. لایت اسپید نسخه بهینه شده ی آپاچی هست و بخوبی میتونه جایگزینش باشه، بدون اطلاعات سرباراضافه!
2. بخوبی از HTTP/2 پشتیبانی می کنه!
3. لایت اسپید خیلی سریع هست !
4. میشه بدون اختلال و نیاز به DownTime ریستارتش کرد.
5. اگر بخوبی تنظیم بشه منابع خیلی کمی رو از سرور درگیر میکنه، حتی در بار ترافیکی بالا!
6. بخوبی با کنترل پنل های مختلف هاستینگ مثل سی پنل ، دایرکت ادمین و پلسک سازگار هست.
7. نسخه غیر رایگان لایت اسپید ، تنظیمات امنیتی بسیار خوبی داره که میتونه جلوی خیلی از حملات سایبری و نفوذها رو بگیره.

معایب لایت اسپید:

1. با توجه به قدرت و توانایی هاش این وب سرور محبوبیت بالایی پیدا کرده، ولی هنوز پشتیبانیش ضعیفه و به راحتی نمیشه اطلاعات کاملی (نسبت به بقیه) در موردش پیدا کرد.
2. هزینه لایسنسهای نسخه Enterprise بالا هست!

همونطور که گفتم لایت اسپید سرعت بالایی داره، و برای میزبانی سایتهای مختلف بهترین گزینه هست! بخاطر همین روی اکثر سرورهای گنجه از این وب سرور استفاده کرده ایم، الان هم هاست وردپرس، هم هاست ووکامرس ، و هم هاست الترا از این وب سرور استفاده میکنن!

در ادامه که وب سرورهای مختلف رو باهم مقایسه کرده ام، سعی کرده ام این موردو بهتر توضیح بدم.

وب سرور آی آی اس (IIS):

IIS هم مثلا آپاچی هم از HTTP/3 و هم از HTTP/2 پشتیبانی می کنه .

مزایای IIS:

1. توانایی بالایی داره و میشه هر نوع اپلیکیشن یا سایت ویندوزی رو باهاش میزبانی کرد.
2. بطور کلی از آپاچی امن تر هست.
3. بصورت رایگان در نسخه های سیستم عامل ویندوز ارایه می شه.
4. هم پشتیبانی خوبی داره، هم اطلاعات خیلی زیاد و کاملی درباره ش وجود داره

معایب IIS:

1. تنها محدود به ویندوز هست و نمیشه در سیستم عاملهای دیگه ازش استفاده کرد
2. مثل خود سیستم عامل ویندوز، وب سرور IIS هم Open Source نیست.

مقایسه وب سرورهای مختلف

سیستم عامل:

• وب سرورهای لایت اسپید (LiteSpeed) ، انجین ایکس (Nginx) و آپاچی (Apache) روی سیستم عامل لینوکس یا کلادلینوکس (Cloudlinux) راه اندازی می شن.
• وب سرور IIS روی سیستم عامل ویندوز راه اندازی می شه.

امنیت:

• هیچوقت نمیشه گفت یه بستری امنیت صددرصدی داره، بهمین دلیل همیشه مساله امنیت در همه جنبه های خدمات میزبانی وب از اهمیت بالایی برخوردار بوده و هست، وب سرور لایت اسپید با پیاده سازی بهینه rule های Mod-Security که یک نوع WAF هست، امنیت رو تا حد زیادی افزایش داده.
• لایت اسپید نسبت به سایر وب سرورها موارد امنیتی را تا حد زیادی و بدون تاثیر بر روی راندمان ، امنیت پایه، سازگاری یا راحتی در کار با وب سرور، برقرار کرده…
• علاوه بر اینها، در قسمت پنل ادمین لایت اسپید reCaptcha گوگل برای شناسایی bot ها، تنظیماتی برای جلوگیری از حمله brute force در وردپرس و یا تنظیمات مقابله با حملات DDOS و یک سری امکانات دیگه پیاده سازی شده که تاحد زیادی جلوی آسیب های امنیتی رو می گیره.
• nginx هم قابلیتهای امنیتی خوبی داره، مثلا تنظیمات مختلفی برای مقابله با حملات لایه هفتم شبکه (Application Layer) ارایه میده مثل: مقابله با حملات SQLi, LFI, XSS و همچنین حملات DOS.
• روی همه وب سرورها میشه از گواهی های امنیتی SSL که یک نوع رمزگذاری end-to-end هست استفاده کرد، به این صورت که اتصال بین مرورگر کاربر و سرور رو رمز گذاری میکنه و نمیذاره اطلاعات بصورت plain و خام تو اینترنت منتقل بشن!
• درکنار وب سرور های لایت اسپید، nginx و آپاچی میتونید از یک WAF (Web Application Firewall) هم استفاده کنید که همه ی این وب سرورها با Modsecurity سازگار هستن، برای سرورهای ویندوزی میتونین از Kaspersky یا node34 استفاده کنید مزیت مهم استفاده از waf این هست که آسیبهایی که از سمت وب سرور به سرور وارد میشن رو شناسایی و جلوشون رو میگیرن، مثل انواع حملات SQL Injection یا XSS یا Password Dictionary attack ها و …

تفاوت توان پردازشی وب سرورهای مختلف:

• یه تفاوت مهم آپاچی و Nginx این هست که Nginx نمیاد به ازای هر ریکوئست وب، یه پروسس جدید ایجاد کنه! ولی به جای تنظیمات پیش فرض، میاد در هر cpu یه Worker process ایجاد میکنه! که هر worker process میتونه هزاران درخواست وب رو هندل کنه. در واقع هر درخواستی که به سمت nginx میاد، توسط یک worker که تو یه حلقه ای از رویدادها در کنار سایر کانکشنها در حال فعالیت هست هندل میشه، به این صورت که در داخل این حلقه رویدادها بصورت غیرهمزمان پردازش میشن و این مورد این امکان رو میده که پروسس ها تو صف گیر نکنن و همه بطور همزمان در حال پردازش باشن و هر وقت هم که کانکشن بسته شد، از حلقه بیرون انداخته میشه.
• این نحوه عملکرد nginx این امکان رو میده که با منابع محدود تا حد بسیار زیادی قابل توسعه باشه، nginx به ازای هر کانکشن جدید نمیاد یه پروسس جدید ایجاد کنه و با توجه به پردازش غیرهمزمان درخواست ها در هر لحظه، مصرف منابع تغییر چندانی نخواهند داشت و تقریبا مصرف رم و cpu ثابت میمونه و با افزایش بار روی سرور، مصرف منابع خیلی کم افزایش خواهد داشت.
• تفاوتهای اصلی وب سرورها در تعداد تراکنشی است که هر یک از وب سرورها پردازش می کنند. اگر بخوام تعداد تراکنشی که در هر لحظه این وب سرورها انجام میدن رو در یک تصویر نمایش بدم، تصویر زیر بخوبی این مورد رو برای لایت اسپید، آپاچی و nginx  که روی سی پنل یا MariaDB 10.3.25 نصب شده اند نمایش میده:

تا اینجا وب سرورهای مختلف رو معرفی کردم و سعی کردم تا جایی که میتونستم موارد رو کامل بیان کنم، ولی قطعا برای کاملتر شدن هنوز خیلی جا داره، مقالاتی که مینویسم ثابت نیستند و حتما بعدا بهشون سر میزنم و هر جا که احساس کردم نیاز به توضیح بیشتر یا کاملتر شدن داره حتما کاملشون می کنم، اگر سوالی دارید میتونین پایین این پست با من درمیون بگذارید سعی میکنم حتما پاسخ بدم.

در آینده به موارد فنی تر از جمله بهینه سازی هر یک از وب سرورها و تنظیمات پیشنهادی برای بهینه سازیشون خواهم پرداخت.

نتیجه گیری

با توجه به مشخصاتی که از هر وب سرور بیان کردم و مزایا و معایبی که هر کدومشون دارن، پیشنهاد من در درجه اول قطعا استفاده از لایت اسپید هست، درسته لایسنسش هزینه داره، ولی خیلی وقت ها پرداخت هزینه بابت لایسنس ارزش افزوده ی بسیار بیشتری براتون به ارمغان میاره؛ اگر بخوام با یه مثال ساده بیان کنم بهتون پیشنهاد میکنم به این فکر کنید که شما یک فروشگاه اینترنتی دارید، و اگر از لایت اسپید استفاده کنید سایتتون سریعتر باز میشه، کاربراتون با سرعت بیشتری میتونن به سمت هدفهای شما برن و خریدشون رو نهایی کنن چون اگر سایت شما کند باشه ممکنه کاربر ناراضی  بشه و صفحه سایت شما رو ترک کنه و خریدش رو از یه سایت دیگه انجام بده..

خب در این شرایط احتمالا ترجیح میدین از لایت اسپید استفاده کنین تا کاربرا کیفیت بهتری رو تجربه کنین و شما هم بیشتر به اهداف فروشتون برسین.

امیدوارم این مقاله تونسته باشه اطلاعات کاملی در اختبار شما قرار بده اگر دوستش داشتید لطفا به این مقاله نمره بدین و اگر سوالی دارین برام کامنت بذارین.

با من همراه باشین

سبز باشد.